Birmanyanın coğrafi verileri - Birmanya iklimi - Birmanya nüfusu
BİRMANYA, Güneydoğu Asya'da, Bengal Körfezi'nin doğu kıyısında bir ülkedir. Ku zeybatıda Bangladeş ve Hindistan'la; kuzey ve doğuda Çin, Laos ve Tayland'la komşu dur. Bu ülkelerle sınırlarını çoğunluk sık ormanlar ve dağlar oluşturur.
Birmanya topraklarının yaklaşık yarısı or manlarla kaplıdır. Dağlar daha çok kuzey-güney doğrultusunda uzun, paralel sıralar halinde uzanır. Bunların arasından, Sittang ve Saluen ırmaklarıyla, Çindvin adlı koluyla birlikte bütün ülkenin neredeyse dörtte üçünü sulayan büyük İravadi Irmağı akar. İravadi Irmağı'nın 2.100 kilometrelik toplam uzunlu ğunun yaklaşık 1.500 kilometresi i ulaşıma elverişlidir. Bu ırmak büyük bir deltayla denize ulaşır. Bengal Körfezi'nin birçok aday la bezeli olan bu kıyısı, kayalık olduğu için tehlikelidir.
Ülke doğal yapısından dolayı Yukarı ve Aşağı Birmanya'ya bölünmüştür. Eskiden bu bölgelerde egemen olan iki ayrı krallık, 1885-1948 arasındaki İngiliz sömürge yönetimi sırasında ortadan kalkmıştır.Aşağı Birmanya üç büyük ırmağın alçak vadileri ile, Tenasserim adı verilen dar veuzun bir toprak şeridini içerir.
Tenasserim, güneyde, kalay ve tungsten çıkartılan ve kauçuk üretilen Malakka Yarımadası'na doğ ru uzanır. Aşırı yağış alan Aşağı Birmanya, Yukarı Birmanya'dan çok daha nemlidir. Gelişen bir liman olan başkent Rangun, yılda 2.540 mm yağış alır. Kentin kuzeyindeki dağlık Arakan bölgesinin büyük bölümü 5.080 mm yağış alırken, eskiden Yukarı Bir manya'nın başkenti olan Mandalay, yılda yalnızca 838 mm yağış alır.
BİRMANYAYA İLİşKİN BİLGİLER
YÜZÖLÇÜMÜ: 676.577 km2.
NÜFUS: 39.218.000 (1987).
YÖNETİM: Tek partili halk cumhuriyeti.
COÐRAFİ ÖZELLİKLER: Aşağı Birmanya'da üç büyük ır mağın; iravadi, Saluen ve Sittang'ın geniş vadileri yer alır. Yukarı Birmanya'da ise kuru ve açık alanlar yay gındır. Ülkenin doğu bölgesinde yüksek bir yayla vardır.
BAşLICA ÜRÜNLER: Pirinç, şekerkamışı, sebze, kavun, karpuz, yerfıstığı, karides, tikağacı, gümüş, kalay ve tungsten.
ÖNEMLİ KENTLER: Rangun (Rangoon), Mandalay, Mul-
mein, Bassein, Pegu. EÐİTİM: 6-11 yaş arası çocuklar için zorunludur.
Aşağı Birmanya'da muson iklimi egemen dir. Genellikle, mayıs ortasından kasım orta sına kadar süren muson yağmurlarından son ra, yılın geri kalan bölümü kuru geçer. Bu bölgede, değerli tikağacının yetiştiği muson ormanları vardır. Nüfusun yüzde 75'inin yaşa dığı İravadi ve Sittang deltalarının zengin top rakları pirinç tarlalarıyla örtülüdür.
Yukarı Birmanya'nın merkezi çok farklıdır. Daha düz, çok daha kuru ve açıklık olan bu bölgede susam, dan, pamuk ve yerfıstığı gibi ürünler yetişir. Birmanya'nın II. Dünya Sava şı'nda büyük zarar gören petrol bölgesi gü neydedir. Bu bölge Birmanya ekonomisi için bugün de önem taşır.
Yağmur ormanlarında hâlâ pek çok yabanıl hayvan yaşar. Ormanlarda gibon denilen bir tür uzun kollu maymuna rastlanır. Kaplan ve küçük bir geyik türü olan munçak ise daha az rastlanan hayvanlardır. Birmanya'da pars ve yaban mandası da vardır; dağlarda ayılar, ormanların çoğunda filler yaşar. Köylerde sokak köpeklerinden geçilmez. Kırsal alanda yılanlar ve sıtma taşıyan sivrisinekler boldur.
Halkın çoğunluğu ırmak kıyılarında kurul muş küçük köylerde yaşar. Yabanıl hayvan lardan korunmak için bambu ya da ağaçtan kazıklarla çevrelenmiş olan köy evleri de bambu ve ağaçtan yapılır.
Nüfusun üçte ikisi Orta Asya'dan yüzyıllar önce göçmüş olan insanların soyundandır. Geniş, yassı yüzleriyle Moğollar'a benzerler; ama tenleri, genellikle Çinliler'inkinden da ha koyu renklidir. Geriye kalan nüfus, yerli kabilelerden, Hindistan ve Çin'den gelmiş insanlardan oluşur. Halkın yüzde 70'ten çoğu Birman'dır; yüzde 15'ini de Karenler, şanlar ve Kaçinler oluşturur. Geri kalanlar, çoğun.-lukla doğu sınırında yaşayan, çevreden soyut lanmış dağ kabileleridir.Konuşulan dil Birmanca'dır, ama çeşitli kabilelerin konuştuğu 100 kadar başka dil de vardır. Birmanlar'ın yaklaşık yüzde 85'i Bu-dacı'dır; bununla birlikte, kırsal kesimde nat adı verilen eski orman ve dağ ruhlarına tapanlar da vardır. İngilizce'nin resmi devlet dili olduğu İngiliz sömürge yönetimi döne mindeki gibi bugün de okullarda İngiliz ce öğretilir. Birmanlar'ın ulusal giysisi longyi, tıpkı Endonezyalıların giydiği sarong gibi, vücuda sarılan uzun bir kumaştır ve önden düğmeli bir ceketle birlikte giyilir.Birmanlar iş hayvanı olarak hörgüçlü, küçük bir tür öküzden yararlanırlar. Geniş ırmak vadilerinde, İravadi deltasında ve pi rinç yetiştirilen bataklıklarda mandalar iş görür. Pirinç temel tarımsal üründür ve ana besin kaynağıdır. Bir zamanlar öbür Asya ülkelerine, özellikle Hindistan'a çok miktarda pirinç satılırdı, ama II. Dünya Savaşı'ndan bu yana pirinç satışı düşmüştür. Öbür ürünler arasında yağı kullanılan susam, yerfıstığı, meyve, pamuk, baklagiller, mısır, şekerkamı şı ve ince Birmanya purosunda kullanılan tü tün sayılabilir.
Birmanya'nın maden kaynakları zengindir. Özellikle petrol, tungsten, kurşun, kömür, bakır, kalay, altın, gümüş, mika, demir cev heri ve yeşim taşı vardır. Buna karşın maden cilik az gelişmiştir. Tikağacı sanayisi (bak. TİkaCaci) büyük önem taşır. Tikağacı ve öbür sert odunlu ağaç türleri Birmanya'nın dış ülkelere sattığı başlıca ürünlerdir. Kerestelik ormanlar devletin denetimi altındadır. Or manlarda, kütüklerin taşınması ve istiflenme sinde, eğitilmiş filler çalıştırılır. Ülkede kau çuk da üretilir.
Birmanya'da tarım, ormancılık ve maden cilik gelişmektedir. Çoğu Rangun yakınların da olmak üzere, çeltik fabrikaları, ağaç ve pamuk işleme kuruluşları, hepsinden önemlisi de petrol rafinerileri vardır.Birmanya'da ulaşıma elverişli karayolu az dır. 1938'de işgalci Japon ordularının yaptığı, Çin'in güneybatısındaki Kunming'den Birman ya'nın kuzeybatısındaki Laşio'ya uzanan ve bir demiryoluyla Mandalay'a bağlanmış olan Birmanya Karayolu, Çin'le ticareti kolaylaş tırmıştır. Rangun ile Mandalay arasında bir ana demiryolu hattı vardır. Başka demiryolla rı da olmakla birlikte ülkeyi Hindistan'a ya da öbür komşularına karadan bağlayan karayolu yoktur. Birmanya'ya gelen turistler burada bir haftadan fazla kalamazlar ve geliş gidişle rinde özel uçak kullanamazlar.